به نام خدا. اخيرا کتاب مدیریت منابع انسانی دیجیتال با لطف مدیر محترم انتشارات آريانا‌قلم به دستم رسید و خیلی سریع مطالعه آنرا آغاز کردم و به طور مستمر و با علاقه این مطالعه را ادامه دادم تا آنرا دیروز به پایان رساندم. همکار گرامی جناب آقای دکتر شامی زنجانی به همراه همکاران گرامی‌شان در سال های اخیر اقدامات ترویجی و علمی ارزشمندی را برای گسترش مفاهیم تحول دیجیتال انجام داده اند که قدردان ایشان هستم. بنده هم کم و بیش در مقاطع زمانی مختلف کارهای ارزشمندشان را دنبال کرده ام و یادگیری موثری داشته ام. در همین راستا، به نظرم این کتاب دارای نقاط قوت متعددی است که شایسته ذکر است. به همین دلیل مطالعه آنرا به کارشناسان و مدیران محترم منابع انسانی که می خواهند برای ورود به این حوزه، آشنایی عمومی، مبنایی و گسترده ای درباره جنبه های گوناگون این حوزه تخصصی داشته و نگاهی سیستمی را در این موضوعات برای خود ایجاد نمایند، موکدا توصیه می کنم. نقاط قوت اصلی این کتاب به نظر بنده به شرح زیر است:
- نگاه به تحول در عصر دیجیتال به عنوان ضرورتی مطرح شده است که ابتدا جنبه بینشی، هستی‌شناسانه و مسئله محور دارد تا صرفا نگاهی ابزاری. از این بابت کتاب دارای رویکرد بسیار ارزشمندی است.
- مثال های کاربردی متعددی از شرکت های بین‌المللی مطرح در این کتاب مورد استفاده قرار گرفته است که مباحث را خیلی کاربردی و ملموس می کند. به علاوه، این مثال ها مرتبط با فناوری های مختلفی مانند اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی، فضای ابری، بلاک چین و داشبوردهای مدیریتی مطرح شده است که موجب کاربردی شدن مباحث شده است.
- اکثر حوزه ها و زیرسیستم های مدیریت منابع انسانی و تاثیر پذیری آنها از تحولات عصر دیجیتال مورد بررسی قرار گرفته است.
- متنی روان و شیوا در کتاب نگارش شده است که در انتقال مفاهیم و موضوعات به نظرم بسیار موفق است.
- منابع علمی متعددی استفاده شده است که اکثرا از ژورنال‌های معتبر و مقالات به روزی هستند.
جدا از این نقاط قوت اصلی، به نظرم شاید تامل روی موضوعات زیر بتواند در ویرایش های بعدی مفید واقع شود و یا برای خوانندگان این کتاب ارزشمند زمینه های مطالعاتی و فکری جدید دیگری را پس از مطالعه این کتاب ایجاد کند:
- به خوبی دو رویکرد در کتاب درباره نسبت مدیریت متابع انسانی و تحول دیجیتال مطرح شده است: (۱) مدیریت منابع انسانی در خدمت تحول دیجیتال به عنوان عاملی توانمندساز برای تحول و (۲) تاثیرگذاری مستقیم روندهای دیجیتال بر زیرسیستم ها و کارکردهای مدیریت منابع انسانی. پیشنهاد می کنم که رویکرد سومی هم می تواند قابل تامل باشد: اینکه پس از تحول دیجیتال در بیزینس با رویکردی راهبردی، چه تغییراتی در مدل های بیزنیس باشد یا در ساختار و فرایندها، پس از آن مشخص شود که رویکردهای نوین مدیریت منابع انسانی متناسب با تحول اتفاق افتاده دچار چه تحولات همسو با تحولات راهبردی مربوطه می شود و چگونه مدیریت منابع انسانی همسو با این تحولات سازمانی نیازمند تحول و باز طراحی است (موضوع سازگاری متقابل تحولات دیجیتال و مدیریت منابع انسانی با دیدی راهبردی).
- در این کتاب تفکیک خیلی خوبی بین صنعت ۴ و صنعت ۵ شده است (موضوعات تمايز در انسان محور، پایداری و تاب آوری). البته شاید از دید برخی خوانندگان این مبحث به توضیحات بیشتری نیاز داشته باشد، اما شاید سوالی که می توان درباره مطالب تبیین شده در کتاب پیرامون مدیریت منابع انسانی دیجیتال مطرح کرد اینست که این مباحث با کدامیک از این دو رویکرد مطرح شده اند. به نظرم برخی مثال ها حالت استفاده از رویکرد صنعت ۴ (مثلا استفاده از هوش مصنوعی برای انجام مصاحبه های استخدامی) و برخی صنعت ۵ (استفاده از واقعیت تقویت شده در آموزش) دارند. احتمالا بتوان با هر یک از رویکردهای این دو صنعت نگاه های متفاوتی به ماهیت مدیریت منابع انسانی دیجیتال و به خصوص کاربرد هوش مصنوعی هم داشت.
- احتمالا افزودن فصلی درباره نقدهایی که می توان به برخی رویکردهای مطرح به دیجیتالی کردن مدیریت منابع انسانی وجود دارد اضافه کرد. مثلا شاید نگاه هایی که ابزار محور هستند و انسان محور نیستند به طور مشخص تر قابل طرح و نقد باشند. البته به نظر می رسد که این دیدگاه در این کتاب ارزشمند به طور ضمنی وجود دارد، اما برجسته تر کردن آن در قالب فصلی مستقل می تواند موضوع را به طور جدی تری به خواننده منتقل کند. حتی طرح برخی چالش هایی که امروزه در این زمینه وجود دارد (مثلا مباحث اخلاقی و مالکیت داده و امنیت حریم شخصی) و کاربرد آنها در حوزه مدیریت منابع انسانی دیجیتال، در قالب فصلی جداگانه احتمالا می تواند مفید باشد.
- مثال هایی کاربردی و غنی از کاربرد دیجیتالی شدن مدیریت منابع انسانی در شرکت های بزرگ بین المللی ارائه شده است. طبیعتا ماهیت این شرکت ها از جهات مختلفی مانند حجم داده و گردش منابع انسانی و کمیت استخدام در برنامه های توسعه و موارد مشابه دیگری می تواند با شرکت های کوچک و متوسط متفاوت باشد. شاید در نظر گرفتن مثال های بیشتری از این نوع شرکت ها هم بتواند مفید باشد. از منظری دیگر، شاید طرح مثال هایی از تحول دیجیتال و مدیریت منابع انسانی دیجیتال در سازمان های دولتی در کشورهای دیگر هم بتواند به نوع دیگری محرک اذهان باشد.
- گر چه هدف این کتاب ارزشمند که به نظرم به درستی آن را نشان گرفته است ایجاد تغییر در بینش، هستی شناسی و مسئله شناسی البته با رویکردی کاربردی است، اما شاید در برخی پانویس ها بتوان مثال هایی از نمونه ابزارهایی را ذکر کرد که بتواند ایده هایی عملی به خواننده صرفا از بابت چگونگی عملیاتی کردن ایده ها حتی به عنوان نوعی سر نخ اولیه بدهد.
- پیشنهاد می کنم در ویرایش های آتی، در انتهای هر فصل سوالاتی برای خواننده مطرح شود تا خواننده به گسترش دامنه تخیل خود برای وسعت دادن به هستی شناسی و مسئله محوری اش در دیجیتالی کردن مدیریت منابع انسانی تشویق شود.
- پیشنهاد می کنم درباره موضوع داشبوردهای مدیریتی در حوزه مدیریت منابع انسانی و کاربرد آن برای مدیران ارشد بیشتر بحث شود. بخش مهمی از تحول دیجیتال همانطور که در کتاب هم در چند نوبت تاکید شده است، ترغیب مدیران ارشد برای ورود به این حوزه است. شاید موضوع داشبوردهای مدیریتی و بهره گیری مدیران منابع انسانی برای طرح برخی مسایل راهبردی از طریق تحلیل های مبتنی بر داده، فرصتی باشد که از طریق آن ضرورت و فوریت توجه به دیجبتالی کردن جنبه هایی از مدیریت منابع انسانی را بتوان به مدیران ارشد نیز منتقل کرد. شاید از این لایه بتوان مسئله محوری را در مدیریت منابع انسانی دیجیتال به مدیران ارشد هم منتقل کرد.
با تشکر مجدد از نویسندگان محترم بابت این کار ارزشمندشان که بنده هم از آن یادگیری قابل توجهی داشتم، امیدوارم همچنان در مسیر ترویج و گسترش مفاهیم و کاربردهای این حوزه فعال و ارزش آفرین باشند. خدمتشان خداقوت عرض می کنم.
دیدگاه‌ها
تشکر از شما
تشکر
افزودن دیدگاه جدید